بیش فعالی دانش آموزان در دوره ی ابتدایی

بیش فعالی دانش آموزان در دوره ی ابتدایی

تعریف بیش فعالی

به حالتی اطلاق می شود که کودک به نحو افراطی و بیش از اندازه فعال و پر جنب و جوش باشد و این تحرکات زیاد اطرافیان وی را دچار مشکل می کند.به علت بی دقتی ممکن است در انجام تکالیف مدرسه و کارهای محوله دیگر اشتباهات زیادی را مرتکب شوند.

این اختلال در تعدادی از بچه های پیش دبستانی یا دوران ابتدایی دیده شده است همراهی و جلب توجه آنها دشوار است، تقریباً بین 3 تا 5 درصد از کودکان مبتلا به این اختلال می باشند.

البته این اختلال به عنوان ناتوانی در یادگیری محسوب نمی شود بلکه به نوعی بی توجهی و حواس پرتی در یاد گیری محسوب می شود.

نداشتن آرام  و  قرار  و  تمرکز، پر جنب و جوش  بودن و  به  قول  معروف  از دیوار راست بالا رفتن از جمله مشخصه های  یک  دانش آموز  بیش فعال  است. دانش آموزی  که  ناخواسته  با  داشتن این اختلال، از فعالیت بیش از حدی برخوردار  است  اغلب  از سوی دیگران به ویژه خانواده و معلم خود سرزنش و تحقیر می شود و از طرف دیگر با بازیگوشی و شیطنت  بسیار  همه  را عاصی  می کند.در این میان مهم ترین عاملی که می تواند یاری دهنده دانش آموزان بیش فعال باشد، اطلاع  رسانی صحیح و مداخله به موقع برای برطرف کردن این نقیصه است؛ مشکلی که اگر به رفع آن توجه نشود، صدمه جبران ناپذیری بر دانش آموز بیش فعال وارد خواهد کرد.

چرا بچه‌ها مدرسه را دوست ندارند و برای تعطیلی آن لحظه شماری می کنند؟

چرا بچه‌ها مدرسه را دوست ندارند و برای تعطیلی آن لحظه شماری می کنند؟

دکترمهرداد ناظری
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا  بچه‌ ها مدرسه را دوست ندارند و برای تعطیل شدن آن لحظه شماری می‌کنند؟
یا چرا موقعی که روی نیمکت‌ها و صندلی مدارس می‌نشینند احساس عذاب و درد و رنج می‌کنند؟ گویا تقویم مورد تایید بچه‌ها با بزرگسالان بسیار متفاوت است. بچه‌ها عاشق رنگ قرمز تقویم‌ها و به‌دنبال افزایش روزهای تعطیل هستند. آنها در زمستان هر روز به آسمان خیره می‌شوند تا شاید برف زمین را سپیدپوش کرده و به رویاهای آنها رنگ واقعیت ببخشد و در فصل بهار با یاد روزهای گرم تابستان روز و شب را سپری می‌کنند.

بسیاری از ما روز اولی را که قدم به مدرسه گذاشتیم به‌یاد داریم، روزی که برای بسیاری از کودکان، رنگ غم و اندوه دوری از خانواده‌ها را داشته است، بچه‌ها در حالی که پدر و مادرهایشان جلوی در مدرسه ایستاده بودند، به همدیگر دست تکان می‌دادند و با نگاهی تلخ از هم جدا می‌شدند. حال اگرچه این درد و رنج مربوط به ورود به مدرسه تا حدی می‌تواند طبیعی باشد اما آنچه مسئله تلقی می‌شود این است که بسیاری از کودکان و نوجوانان حتی تا سال‌های پایانی دوره متوسطه تغییری در روحیه و احساسشان نسبت به مدرسه پدید نیامده و جایی در دلشان برای درس و مدرسه و کتاب باز نمی‌شود.

یک معلم که حدود 20 سال سابقه تدریس دارد می‌گوید: هرگز حاضر نیستم، جایم را با دانش‌آموزان عوض کنم. دوران مدرسه برای من به مانند یک کابوس می‌ماند؛ کابوسی که هر وقت در خواب می‌بینم دچار سردرد و ناراحتی، غم و اندوه می‌شوم. دانش‌آموزان بعد از پایان دوران متوسطه به سرعت از فضای مدرسه دور می‌شوند و روزهای کودکی و نوجوانی‌شان را با شتاب هر چه تمام‌تر به دست فراموشی می‌سپارند.

تنبه بدنی و عواقب آن ( تعریف – عواقب – نکات – پیشنهادات )

تنبه بدنی و عواقب آن ( تعریف – عواقب – نکات – پیشنهادات )

تعریف نظری تنبیه :

تنبیه در لغت به معنی آگاه کردن ، هشدار دادن به افراد در انجام یک رفتار نامطلوب

تعریف عملی تنبیه :

عبارت است از اعمال محرک آزار دهنده به دنبال یک رفتار نامطلوب برای کاهش احتمالی آن رفتار نامطلوب و یا از بین بردن آن ( مصطفی ، 1373 )

از عوارض جانبی نامطلوب تنبیه این است که احساس ناخوش آیند حاصل از تنبیه در لحظه تنبیه شدن از طریق شرطی شدن کلاسیک با شرایط تنبیهی و شخصی یا اشخاص تنبیه کننده تداعی می شود و سبب انزجار تنبیه شونده از معلم یا تنبیه کننده می گردد.

مشکل دیگر استفاده از روش تنبیه آن است که تنبیه کردن امر مسری است . روانشناسی تربیتی با شواهدی نشان می دهند کسانی که شاهد تنبیه شدن افراد توسط دیگران بوده اند در مواقع دیگر خـود بـه تنبیـه کسـانی دیگـری اقـدام کـرده انـد. و دانش آموزان تنبیه شده بعداً تنبیه کننده از آب در آمده اند. بنابرین معلمی که در حضور جمع ، دانش آموزان را تنبیه می کند به آنها آموزش پرخاشگری میدهند.

بارها مشاهده شده است که کودکانی که مرتباً از پدر و مادر و آموزگار خود کتک میخورند در غیاب آنها به کتک زدن فرزندان کوچکتر می پردازند. در آزمایش بر روی حیوانات ، نشان داده شده است که بر اثر ضربه الکتریکی بر حیوانات آنها را به جان همدیگر می اندازد و به هم رفتار خصمانه انجام می دهند.

از نظر اسکینر راههایی وجود دارد که مدام برای احتراز از تنبیه به آن متوسل میشوند . شخص ممکن است به عوض انجام رفتار که تنبیه به دنبال دارد به طریق دیگری به آن رفتار می پردازد که تنبیه به دنبال نداشته باشد، مانند خیال پردازی. همچنین شخص ممکن است با متوجه ساختن رفتار قابل تنبیه که به چیزهایی که نمی تواند تنبیه کننده باشند آن رفتار را جابجا سازد. مثلاً می تواند نسبت به اشیاء فیزیکی ، کودکان یا جانوران کوچک پرخاشگری کند. و یا شخص ممکن است کسانی دیگری را که رفتار قابل تنبیه انجام می دهند ولی تنبیه نمی شوند مشاهده کند و به این طریق خود را با آنها همانند می سازد. همچنین شخص ممکن است رفتار دیگران را قابل تنبیه بداند و از این راه تمایلات خود را فرافکنی کند. علاوه بر اینها شخص که به خاطر انجام رفتار تنبیه شده ممکن است با آوردن دلیل برای خود با دیگران به منظور غیر قابل تنبیه جلوه دادن رفتار خود دلیل تراشی کند. مثل موقعی که می گوید کودک را به خاطر اصلاح او تنبیه می کنند.

یکی دیگر از عوارض جانبی نامطلوب تنبیه و سایر روشهای تنبیهی تغییر رفتار این است که اگر این روشها ادامه یابد شخص تنبیه شده ممکن است به فرد تنبیه کننده حمله ور شود. علی رغم عوارض جنبی این شیوه باید اعتراف کرد که معلمینی که دست به عمل تنبیه می زنند دو دسته اند آنهایی که به عوارض آن واقف اند و دسته دیگری که به مفید بودن آن معتقدند حتی در بسیاری از اوقات از اعتقاد خود دفاع می نمایند و این شعار را همیشه مدنظر قرار می دهند که « جور استاد به از مهر پدر می باشد »

عواقب تنبیه بدنی

1- کودک عادت می کند در برابر زور و قلدری بدون چون و چرا تسلیم شود و با این منطق خو بگیر که زور قلدری پیروز است. هر وقت عصبانی شدی بزن ، و باکی نداشته باش.

2- تنبیه بدنی احیاناً ممکن است در کودک عقده ای نسبت به اولیاء و مربیان ایجاد کند و حالت طغیان و سرکشی را در برابر اولیاء در او برانگیزد.

3- کودک را ترسو می کند. بوسیله کتک شخصیت کودک درهم شکسته می شود و تعادل روحی او بر هم می خورد و احتمالاً به بیماری روانی مبتلا گردد.

تشویق و ویژگی های آن

تشویق و ویژگی های آن

فواید تشویق

1. تشویق محرک قدرتمند: تشویق می تواند مولد انرژی و محرک کار و تلاش بیشتری برای افراد گردد. وقتی فرد احساس می کند که کارش مفید بوده و در عین حال سود بخش است، با قدرت و نیروی بیشتری به کار خواهد پرداخت و چه بسا این کار نیک از عادات نیکویی گردد که شخص در صورت عدم انجام آن احساس کمبود و ناراحتی می کند.

2. مداومت در کار نیک: زمانی که شخص از نظر روحی و روانی احساس کند که مفید واقع شده است، تلاش می کند تا کارش دوام داشته باشد.

3. ایجاد حس اعتماد به نفس: چه بسیار افرادی که در اثر نداشتن اعتماد به نفس، دست به کاری نمی زنند و ترسشان این است که مبادا کارشان مفید واقع نشود و یا مورد توجه جامعه و اطرافیان قرار نگیرند و همین امر سبب می شود که اعتماد به نفسشان را از دست داده و نشان و ابداع و نوآوری در کارشان کمتر دیده شود. در حالی که چه بسیار از این افراد، قدرت و کارایی بسیار دارند و استعدادهای درخشانی در وجودشان است که باید شکوفا گردد ولی متاسفانه در مواردی هیچ گاه بروز پیدا نمی کند.

4. ایجاد دلگرمی: شخص می داند که کار نیک او را دیگران درک کرده اند و این حداقل پاداشی است که او را به کارهای نیک دیگر وادار می کند و این خود تلقین قدرت به افراد است.

5. ایجاد روحیه مقاومت: دیگر فایده ایجاد روحیه مقاومت و صبر است، زیرا شخص می خواهد رضایت افراد را به دست آورد و به تحسین و تشویق آنها دست یابد و در این راه هر گونه سختی حاضر است تحمل کند.

6. رضایت خاطر: تشویق سبب رضایت خاطر و لذت روحی می شود.

7. ایجاد عادات پسندیده: تشویق باعث شده در افراد عادات پسندیده ایجاد گردد.

8. ترمیم و بازیابی قوا: تشویق باعث می شود شکست ها که در اثر عوامل مختلف برای اشخاص پیش آمده و روان آنها را مجروح کرده است، دوباره ترمیم پیدا کند و در نتیجه شخص تا حدودی ناکامی ها را فراموش نماید و در جهت اصلاح نقص های خود تلاش کند.

اثرات نامطلوب عادت به تشویق

باید سعی شود (فرزندان، افراد، بچه ها) به تشویق و جایزه عادت نکنند، به طوری که اگر مورد تشویق قرار نگرفتند و یا جایزه ای دریافت نکردند، از کار نیک باز نمانند. باید دقت شود که تشویق هدف واقع نشود، بلکه برای رسیدن به اهداف عالی باشد. به طوری که انگیزه شخص از انجام کار نیک، فقط پاداش و جایزه نباشد. روانشناسان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند: کودکانی که عادت به تشویق در آنها ایجاد شود، در بزرگی کسانی هستند که بدون گرفتن پاداش حاضر نیستند به همنوعان خود کمک کنند.

علّت‌های بروز کندنویسی در دانش‌آموزان

علّت‌های بروز کندنویسی در دانش‌آموزان

در نوشتار دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، مشکلات فراوانی مانند کند نویسی، کج‌ نویسی، پُر فشار نویسی ، راست نویسی بیش از حد و موارد بسیار دیگری وجود داشته که در مجموع به این مشکلات، بد نویسی می‌گویند. یکی از اصلی‌ترین مشکلات بد نویسی، کند نویسی است. کند نویسی سبب بروز مشکلات فراوانی مخصوصاً در درس املا می‌شود. این مشکل در بزرگ‌ترها هم مشاهده شده است.

علّت‌های مختلفی برای کند نویسی وجود دارد؛ از جمله :

·         عدم هماهنگی چشم و دست

·         فشار زیاد قلم روی کاغذ

·         عدم صحیح در دست گرفتن قلم

·         ضعیف بودن عضلات انگشتان و دست

·         ملال‌آور بودن نوشتن به دلیل ضعف یا عدم داشتن انگیزه و....

کند نویسی هم‌چنین موجب ضعف دانش‌آموز در درس املا می‌شود. این مشکل او را در انجام تکالیف نیز ناتوان کرده و از جهتی اگر در سنین پایین درمان نشود، در سنین بزرگ‌سالی باعث به‌وجود آمدن مشکلات ثانویه می‌گردد.

در بسیاری از موارد مشاهده شده است که والدین با پرخاش و اعتراض به دانش‌آموز و آموزگار او، موجب تشدید این مشکل شده‌اند.

روش‌های درمان کند نویسی

* هرگونه ترس و اضطراب را از دانش‌آموز خود دور کنیم.

* هرگز ترغیب و تشویق دانش‌آموز خود را به خوش‌نویسی، از یاد نبرید.

* تکالیف مدرسه باید برای دانش‌آموز، شیرین و جذّاب باشد.

* از مدادها و خودکارهای خیلی بلند و خیلی کوتاه به هیچ وجه استفاده نگردد.

* از میز تحریرِ مناسب استفاده شود.

* از کاغذ و برگ‌های سفید و مرغوب استفاده شود. (کاغذ نباید کاهی، روغنی یا موج‌دار باشد.)

* به‌منظور تقویت عمل انبساط و انقباض ماهیچه‌های انگشتان، دانه‌های کوچک (مثلاً دانه‌های تسبیح) را روی زمین ریخته و از او بخواهیم آن‌ها را با سر انگشت‌های شصت و اشاره و میانه، جمع کند.

* هوا نویسی (نوشتن با قلم روی هوا و فضای اطراف): این روش در تند نویسی، کمک قابل توجّهی به دانش‌آموزان می‌کند؛ چرا که این عمل در تسریع حرکات عضلات دست، بازو و ساعد و هماهنگی مغز با چشم و دست، تأثیر بسیاری دارد.

* سینه‌خیز رفتن: روزی چند دقیقه (کم‌تر از ده دقیقه) دانش‌آموز سینه‌خیز برود. این عمل در هماهنگی اعضای بدن بسیار مؤثّر است.)

* هر روز قبل از نوشتن تکالیف، چند دقیقه انگشتان را باز و بسته کند.

* به تجربه ثابت شده است که انجام بازی‌های محلّی که با حرکات سریع و زیاد همراه است، در تند نویسی دانش‌آموزان بسیار مؤثّر است.

* برای تکالیف منزل سعی شود از حروفی که دانش‌آموز در نوشتن آن مشکل دارد، استفاده شود. بدین شکل مثلاً کلماتی را از درس پیدا کرده که حروف هم‌صدا مانند (ذ ز ض ظ) داشته و یا کلماتی که به‌صورتی که خوانده می‌شوند، ولی نوشته نمی‌شوند مانند خواب.

* دانش‌آموز در منزل با کمک خانواده مطالبی که در نوشتن مشکل دارد را مطالعه کند و برای کلمات مهم هم‌خانواده پیدا کند؛ مثلاً برای کلمه‌ی «حمید»، کلمات «محمد،احمد، حامد» را می‌توان بنویسد؛ زیرا این کلمات، سه حرف مشترک دارند.

* معمولاً دانش‌آموزانی که این مشکل را دارند، قلم را با فشار زیاد در دست می‌گیرند، تا حدّی که دست آن‌ها عرق می‌کند؛ دانش‌آموزانی که قلم را با فشار زیاد در دست می‌گیرند، دچار ترس، استرس و دلهره هستند. بهتر است معلّمان و اولیاء میزان فشار به قلم را کنترل کرده و بیش‌تر در مورد مسائل روحی و روانی با دانش‌آموز کار کرده و ترس و استرس را از او دور کنند

در پایان باز هم عنوان می‌شود که پرخاش و تنبیه در درمان مشکلات، نه تنها نقش مثبتی ایفا نکرده، بلکه به تشدید شدن آن مشکل، منجر می‌شود .

بازنویسی: فریده حیدرقره‌شیران

منبع: سایت «تبیان»